'de Franse Verleiding'
Nederlanders op reis naar het zuiden

N. Michel et Desnos, L'Indicateur fidèle ou Guide des Voyageurs,
qui enseigne
toutes les Routes Royales et Particulierement de la France, Routes levées Topographiquemt
dès le Commencement de ce Siècle, et Assujetties à une Graduation Géométrique,
(enzovoorts...).
(Coll. 'dFV')

De uitgetekende postkoetsroute van Amsterdam naar Marseille uit 1765 beslaat - geannoteerd, gegraveerd en ingekleurd -
twee bladen van ca. 28 cm. bij 50 cm. en is opgenomen in:

De bundel bevat o.a.:
- een overzichtskaart van Frankrijk,en
- als eerste blad ('feuille') een kaart van Parijs,
- en 12 andere bladen, zoals de routes van
bijvoorbeeld Parijs naar Bordeaux, Frankfurt,
Bazel en Straatsburg, van Parijs naar Lyon en
van St. Quentin naar Parijs.

Hiernaast: het beginfragment van het XIe blad 'Détail de la premiere Route d'Amsterdam à Marseille';
daaronder: het eindfragment van het XIIe blad 'Détail de la seconde route d'Amsterdam à Marseille par la Lorraine'.

"Tous les deux jours à 4.h du matin part d'Amsterdam une Diligence pour Bruxelles, et passe .... ", oftwel "Om de dag vertrekt uit Amsterdam om 4 uur 's morgens een diligence naar Brussel, en komt door ....".

De reisdetails staan in het linkerkader: de etappes, de vertrek- en aankomsttijden, de afstanden, waar een verfrissing, een soep of een maaltijd kon worden genuttigd, en waar werd overnacht.

Daar was op de tocht van Amsterdam naar Brussel overigens geen sprake van:
Leiden werd om 8 uur in de ochtend bereikt,
Den Haag om 11 uur,
Delft om 1 uur in de voormiddag,
Rotterdam om 3 uur,
Dordrecht om 7 uur 's avonds,
Moerdijk aan de andere kant van het Hollandsch Diep om 10 uur 's avonds,
Bergen op Zoom om 1 uur midden in de nacht,
Antwerpen om 7 uur in de ochtend,
Mechelen om 1 uur en
Brussel om 8 uur in de avond.

Afgezien van het uit- en instappen, het vervangen van de paarden, 3 verfrissingen, een soepje (in Antwerpen) en middageten (in Mechelen) een non-stopreis van 40 uur.

Na een eerste korte nachtrust vertrok een aansluitende diligence alweer om 5 uur de volgende ochtend richting Namen. Vervolgens ging de tocht naar Rocroy, waar men op de avond van de vierde reisdag aankwam. Daar kon een keuze gemaakt worden tussen twee mogelijke routes naar Dijon; de één liep over Rheims, Chalons en Troyes en de ander over Verdun Neufchâteau en Langres.

Dijon werd bereikt in de avond van de twaalfde reisdag en liep verder over Beaune, Tournus, Mâcon, Villefranche naar Lyon, waar men op de avond van de veertiende reisdag aankwam. Aangetekend staat dat het gebruikelijk was, dat vanaf Lyon de tocht naar het zuiden per boot werd gemaakt, de Rhône afzakkend. Op deze kaart werd de route over land verder toegelicht: via Vienne, Valence, Montélimart, St. Esprit, Orange naar Avignon, dat in de loop van de avond van de negentiende reisdag werd bereikt.

De tocht van Avignon via Cavaillon en Aix naar Marseille tenslotte nam nog eens twee dagen in beslag. De volhouder had er dan 21 dagen reizen op zitten.


Voor reacties, bijdragen en informatie: info@defranseverleiding.nl

Terug naar de hoofdpagina van
'de Franse Verleiding'